6-12 yaş için uygundur
Önemli Noktalar
Aileler ruh sağlığı alanında çalışan uzmanlar ile birlikte DEHB si olan çocuklara yardımcı olmak için davranış yönetimi planı geliştirilebilir.
Davranış yönetimi planı, çocukların davranışlarını daha kolay ele alabilmeyi ve yönetebilmeyi amaçlar.
Davranış yönetimi planı çocukların enerji seviyelerini yönetmek, öğrenmeyi desteklemek ve sosyal becerileri geliştirmek için stratejiler içerebilir.
DEHB'li bazı çocukların, odaklanmalarına ve davranışlarını kontrol etmelerine yardımcı olmak için ilaç kullanmak gerekebilir.
Bu sayfada:
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Olan Çocuklar İçin Davranış Yönetim Planı
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklar zorlayıcı davranışlar sergileyebilir.
Davranış yönetimi planı çocuğu uygun davranışa yönlendirecek stratejiler içermelidir.
Bir davranış yönetim planı şunları içermelidir:
İyi ve olumlu davranışı teşvik etmek ve pekiştirmek için stratejiler
Çocuğun başkalarıyla iyi geçinmesine yardımcı olacak sosyal beceriler
Çocuğun enerji seviyelerini ve yorgunluğunu yönetme stratejileri
Çocuğun sınıfta desteklemek için stratejiler.
Planlar, çocuğunuzun evdeki, okuldaki ve diğer sosyal ortamlardaki ihtiyaçları ve sorumlulukları dahil olmak üzere, çocuğunuzun hayatının tüm yönlerini dikkate almalıdır. En iyi planlar genellikle çocuğunuza ve ailenize uygun olanı dikkate alan profesyonel tavsiyelere dayanır.
DEHB olan çocuklar genellikle öğrenme bozuklukları, karşıt olma karşı gelme bozukluğu, davranış bozukluğu veya kaygı gibi başka zorluklar yaşar. Çocuğun davranış yönetim planına bu sorunlara yardımcı olacak stratejiler de dahil edebilir.
Bu planı gerektiğinde çocuğu tanıyan, gözlemleri ile katkıda bulunabilecek ve işbirliği yapabilecek öğretmen, aile fertleri, bakıcı, terapist ile konuşmak ve tartışmak iyi bir fikir olabilir. Bu insanların çocuğunuzun davranışları konusunda gerçekçi beklentilere sahip olmasına yardımcı olur. Ayrıca, çocuğunuzun davranışlarını en iyi nasıl ele alacaklarını anlamalarına yardımcı olabilir. Ve eğer çocuğunuza ilaç vermek zorunda kalırlarsa, ne kadar ve ne zaman vereceklerini bilirler.
Ruh sağlığı uzmanları, okul öğretmenleri, çocuğunuzun hayatındaki diğer yetişkinler ve aileniz ve arkadaşlarınızla birlikte çalıştığınızda, sizin ve çocuğunuzun plana uyması daha kolay olabilir.
DEHB olan çocuğa yardım etmek için davranış stratejileri
Çocuğunuzun davranış yönetimi planı çocuğunuzun işbirliği içinde davranma becerilerini artırmayı hedefleyen ve daha az zorlayıcı şekilde davranma becerilerini öğrenmesine yardımcı olacak stratejiler içermelidir.
Bazı basit ama etkili davranış stratejileri:
Çocuğunuzun iyi ve olumlu davranmasını kolaylaştırmak için çevrede değişiklikler uygulama
Çocuğunuzun ne yapmasını istediğinizi anlamasına yardımcı olacak şekilde net sözlü talimatlar vermek
Çocuğunuzu iyi davranmaya devam etmeye teşvik etmek için olumlu davranışlar için övgüde bulunmak
Sabahları okula hazırlanırken olduğu gibi günün zorlu saatlerinde çocuğunuza yardımcı olacak öngörülebilir günlük rutinler belirlemek
DEHB olan çocuklara yardımcı olacak sosyal beceriler
DEHB olan çocukların diğer çocuklarla geçinebilmek, iyi iletişim kurabilmek için desteğe ihtiyacı olabilir. Bu nedenle, çocuğunuzun davranış yönetimi planı, çocuğunuzun sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olacak bazı fikirler içermelidir.
Bu fikirler şunları içerebilir:
Çocuğunuzu paylaşmak ve nazik olmak gibi yararlı davranışlar için ödüllendirmek
Çocuğunuza başka bir çocukla ilgili bir sorun yaşadığında ne yapacağını öğretmek – örneğin, uzaklaşmak veya bir öğretmenle konuşmak
Çocuğunuza kendi davranışlarını nasıl düzenleyeceğini öğretmek – örneğin, 'Dur, düşün, yap' gibi kısa bir komut kullanarak
Çocuğunuza sosyal becerileri uygulama şansı vermek – örneğin, gözetim altında oyun buluşmaları ayarlayarak.
DEHB olan çocuklarda enerji ve yorgunluğu yönetme stratejileri
Çocuklar az yorgun olduklarında ve enerji düzeyini ayarlayabildiklerinde daha kolay olumlu davranış gösterir.
Çocuğunuzun enerji düzeyini yönetmesine ve odağını korumasına aşağıdakileri yaparak yardımcı olabilirsiniz:
Faaliyetlere dinlenme molaları oluşturmak
Çocuğunuz okuma veya ev ödevi gibi öğrenme görevlerini yaparken fiziksel egzersiz molaları için zaman tanımak
Çocuğunuzun çok yorulmasını da şu yollarla engelleyebilirsiniz:
Çocuğunuza her gün yaklaşık aynı saatte uyumak ve uyanmak gibi iyi uyku alışkanlıkları kazandırmak
Daha uzun süreli enerji ve konsantrasyon için sağlıklı gıda ile beslenmesine yardımcı olmak
Çocuğunuzun ekran başında geçirdiği süreyi gün içindeki diğer etkinliklerle dengeleyebilmek
Tüm elektronik cihazların yatmadan en az bir saat önce kapatıldığından emin olmak.
DEHB olan çocuklara sınıfta yardımcı olacak stratejiler
DEHB olan çocukların okulda sorunları olabilir. Bu nedenle davranış yönetimi planları, çocuğunuzun öğrenmesini desteklemek için sınıf stratejilerini içermelidir.
Çocuğunuzun öğretmeniyle aşağıdaki gibi stratejiler hakkında konuşabilirsiniz:
Görevleri daha küçük parçalara bölmek
Mümkün olduğunda bire bir yardım sunmak
Çocuğa ne yapması gerektiğini anlamasına yardımcı olabilecek bir "arkadaş" vermek
Sınıf düzenini çocuğu odanın ön tarafına yakın ve dikkat dağıtıcı şeylerden uzak oturacak şekilde planlamak
Çocuğun görevlerini görsel bir kontrol listesini yapmak veya sınıf takviminin bir kopyasını çocuğunuzun görebileceği bir yerde tutmak
Sabahları veya teneffüsten sonra gibi dikkatin nispeten daha iyi olduğu zamanlara daha zor dersleri planlamak.
Görevleri tamamlaması için fazladan zaman tanıma.
Aileler çocuğun okulda farklı konularda ihtiyaç duyduğu desteği alabilmesi için çocuklarının haklarını savunmak zorunda kalabilir. Ailelerin çocuklarının okulda hastalıkla etiketlenmesine dair kaygıları anlaşılabilir. Ancak okulda destek olabilecek idareciler, öğretmen ve rehber öğretmenleri iş birliğine gitmek süreci herkes için kolaylaştıracaktır.
Çocuk yetiştirmek önemli ve emek isteyen bir iştir ve kendinize iyi bakmıyorsanız ruhen ve bedenen enerjiniz düşük ise bu süreç sizin için daha zor olacaktır.
DEHB ilaçları
Çocuk psikiyatri uzmanı çocuğunuza odaklanma ve davranış yönetimi konusunda yardımcı olacak ilaçlar reçete edebilir.
Uyarıcı ilaçlar
DEHB tanısı konan çocuklar için sıklıkla uyarıcı ilaçlar reçete edilir. Bu ilaçlar çocuklara dikkat ve öz düzenleme konusunda yardımcı olabilir.
Türkiye'de Metilfenidat bu tipte kullanılan tek seçenektir. Ritalin, Medikinet, Konsenidat ve Concerta isimleriyle farklı formlarda satılmaktadır.
Çocuk psikiyatristi aile ile birlikte çocuk için hangi ilacın ve dozun en iyi olacağını belirler.
İşte doktorunuza sormak isteyebileceğiniz birkaç soru:
İlacın ne kadar sürecek?
İlacın yan etkileri nelerdir?
İlacı aldığımda çocukta neyi takip etmeliyim?
Çocuğum ne kadar süre bu ilacı kullanacak?
Uyarıcı olmayan ilaçlar
Türkiye'de uyarıcı olmayan DEHB ilacı olarak elimizde tek seçenek atomoksetindir.
DEHB ilaçlarının yan etkileri
Bu ilaçlar bazı yan etkilere neden olabilir. Sık görülen yan etkiler arasında iştah kaybı, uykuya dalma güçlüğü, baş ağrısı sayılabilir.
Bu olası yan etkiler nedeniyle ilaç alan çocuk uzman doktor tarafından yakından izlenmelidir.
Çoğu yan etki hafiftir ve uzun sürmez. Geçmeyen yan etkiler varsa, psikiyatrist ilacın dozunu veya zamanlamasını değiştirebilir veya farklı bir ilaç önerebilir.
Comments